Door de opkomst van corona hebben mensen ook meer te kampen met spanningen: we werken meer thuis, maken ons bezorgd om ons eigen én elkaars gezondheid, en zijn we bezig met de vraag hoe lang deze situatie nog gaat duren. Dr. Veronica Janssen (medeprojectleider BENEFIT) geeft via onderstaande blog ons enkele handvaten hoe om te gaan met deze spanningen in tijden van corona.

BLOG UIT DE WETENSCHAP | VERONICA JANSSEN

Hoe om te gaan met spanningen tijdens de coronacrisis?

‘Het lijkt alsof we in een achtbaan zitten die steeds sneller gaat…’ Zo typeerde premier Rutte de huidige coronasituatie in zijn speech. Waar de achtbaan heen gaat en wat ons te wachten staat is onbekend. Mogelijk moeten we ons gaan voorbereiden dat we ons voorlopig in een 1,5-meter-samenleving zullen blijven bevinden. Maar hoe ga je als mens om met deze surrealistische omstandigheden?

In de psychologie spreken we van draaglast ten opzichte draagkracht. Ook in corona-tijden kun je het leven indelen in vier belangrijke domeinen:

Zelf/gezondheid
Dierbaren/thuis
Werk/inkomen
Omgeving

Over het algemeen houden deze domeinen elkaar aardig in evenwicht. Na een drukke dag op je werk is het fijn om thuis bij te kunnen komen. En andersom is het fijn om afleiding te vinden in je werk na een ruzie thuis. Wat de huidige situatie nu zo uitzonderlijk maakt is dat corona ingrijpt op al deze vier domeinen. Vrienden & vriendinnen waar je afstand van moet houden. Werk dat je opeens vanuit huis moet zien klaar te krijgen. Winkels en restaurants die gesloten blijven. Lege straten (en gevaarlijk drukke parken en bossen). Alle kinderen die thuis moeten blijven en ouders die er plots een taak als inval-juf (of meester) bij krijgen. En dan natuurlijk zorgen om de gezondheid van je ouders en dierbaren. Vragen ook die direct raken aan het zelf-domein: wat betekent deze situatie voor mij, kan ik dit aan, en (hoe) blijf ik zelf gezond? Dat deze grote, snelle veranderingen een gevoel van spanning en onrust geven is begrijpelijk. En ook helemaal niet erg.

Het omgekeerde-U-model (of, een ‘gezond’ spanningsniveau)

Deze grafiek van de wet van Yerkes-Dodson (1908) toont de verhouding tussen spanning (arousal) en presteren (performance). Prestatie kan hierbij staan voor alle denkbare taken in het dagelijks functioneren, zowel cognitief (denken) als fysiek. Zoals te zien is, helpt een zekere mate van spanning dus om goed te functioneren (optimal arousal oftewel ‘gezonde spanning’). Maar bij teveel spanning klapt de lijn om en vermindert prestatie juist.

Hoe zorg je nu dat je in deze optimale zone blijft – of komt? Hierbij zeven suggesties:

Zorg goed voor jezelf
Gezond en goed eten, blijven bewegen en proberen om goed te slapen.
Ontspan
Blaas op tijd stoom af en zorg dat er momenten zijn waarop je écht tot rust komt. Lees een boek, luister naar mooie muziek of doe een korte workout. Voer een goed gesprek met je partner of dierbare. Vind creatieve manieren om met social distancing om te gaan en zorg voor sociale interactie. Maak bijvoorbeeld ’s avonds een ommetje met die vriendin of ga een eind fietsen met die vriend.
Filter de informatiestroom
Ga bewust om met je nieuwsconsumptie en de informatiestroom via berichten en social media. Door continu de NOS-app te verversen, praatprogramma’s over corona te kijken of de laatste onderzoeken uit te pluizen blijf je constant ‘aan’. Als je hier geen last van hebt is het natuurlijk prima. Maar een recente studie naar welbevinden (onder Chinese zorgverleners ten tijde van de coronacrisis) toont een duidelijk verband tussen veelvuldig online informatie zoeken en verstoorde slaap.
Beperk schermtijd ’s avonds
Zet schermen (telefoon, tv, tablet, laptop) ruim voor je gaat slapen uit. Zorg voor afleiding en kom tot rust. Maak bijvoorbeeld een lijstje van dingen die goed gaan of waar je blij mee bent.
Wees je bewust van aandachtsvertekening (‘attention bias’)
Wij mensen zijn zo gemaakt dat we meer aandacht schenken aan verontrustende, dan aan geruststellende informatie. Horen we op TV dat een puber op de IC ligt met coronaklachten, dan blijft dát hangen. Dat de minister heeft gezegd dat vele duizenden mensen slechts milde klachten (zullen) ontwikkelen zakt snel weg.
Ga niet teveel mee in de collectieve hypochondrie
Zoals mensen zich na een hartinfarct plots zorgen kunnen maken over een lichte steek in hun borst, of een raar gevoel in hun arm, hoort (over)alertheid op fysieke symptomen er voorlopig even bij. Gebruik je gezond verstand en overleg bij twijfel met je huisarts of bel het RIVM informatienummer (0800-1351).